شناسایی و تنوع گونه ای زنبورهای خانواده megachilidae در شمال مرکزی ایران

زنبورهای گرده افشان با حدود 20000 گونه توصیف شده، مهم ترین گرده افشان های گیاهان گل دار محسوب می شوند. خانواده megachilidae با بیش از 4000 گونه توصیف شده در سرتاسر جهان، سومین خانواده ی بزرگ از زنبورهای گرده افشان است. طی مطالعات و نمونه برداری هایی که در سال های 1388، 1389 و 1390 در استان های شمالی ایران (تهران، البرز، قزوین،گیلان و مازندران) به منظور شناسایی زنبورهای خانواده megachilidae انجام شد، مجموعا 92 گونه متعلق به پنج قبیله و 16 جنس جمع آوری گردید، که از این تعداد دو زیر جنس به نام های rhopaloheriades و liothyrapis و 26 گونه برای اولین بار از ایران گزارش می شوند و یک گونه جدید از جنس anthidium به نام anthidium akanthurum sp. nov. برای اولین بار برای دنیای علم توصیف گردید. به منظور بررسی تنوع گونه ای زنبورهای خانواده megachilidae در مناطق مورد مطالعه از نرم افزار sdr استفاده شد. شاخص های فراوانی، تنوع، یکنواختی و غنای گونه ای و همچنین شاخص شباهت زیستگاه ها برای 52 گونه جمع آوری شده با تله مالیز در 4 استان شمالی ایران (البرز، قزوین، گیلان و مازندران) محاسبه شد. گونه heriades truncorum با فراوانی نسبی (7/75%) و سپس گونه های osmia caerulescens با فراوانی نسبی 7/21% و megachile burdigalensis با فراوانی نسبی 6/14% همگی از استان البرز دارای بیشترین فراوانی در بین گونه ها بودند. بر اساس شاخص های تنوع گونه ای آلفا، مشخص شد که استان های البرز و قزوین تنوع گونه ای بیشتری دارند. بر اساس مقایسه آماری شاخص های یکنواختی بدست آمده از pielo j (all sample)، استان های البرز و قزوین دارای یکنواختی یکسان و استان های گیلان و مازندران نیز از یکنواختی یکسان برخوردارند اما یکنواختی استان های البرز و قزوین از استان گیلان و مازندران بیشتر است. شاخص های هیپ و سیمپسون (e) یکنواختی گونه ها در مناطق مورد مطالعه را یکسان در نظر گرفت. روش ریرفکشن نشان داد که غنای گونه ای استان قزوین از سایر استان ها بیشتر است. شاخص تنوع بتا نشان داد که استان های گیلان و مازندران بیشترین شباهت را به یکدیگر دارند به این معنی که نسبت گونه های مشترک در این دو استان از سایر استان ها بیشتر است و استان های البرز و گیلان کمترین شباهت و در واقع کمترین نسبت گونه های مشترک را در خود جای می دهند.